‘Duurzame inzetbaarheid is meer dan een gezonde leefstijl’
De sector woondiensten is volop in beweging. Met mooie kansen en grote uitdagingen voor wooncorporaties én medewerkers. SPDI-adviseurs Margreet Xavier en Caroline van Wessem doken in de wereld van woondiensten en delen hun bevindingen. ‘Als je regie verlangt van medewerkers, dan staat daar ruimte voor inspraak en beschikking in tijd tegenover.’
Margreet: ‘We mochten binnenkijken bij verschillende organisaties en wat direct opviel was de motivatie van alle mensen die we spraken. Iedereen gaf aan dat zijn werk ertoe doet, dat ze een waardevolle bijdrage leveren aan de maatschappij. Dat is een groot goed als je het hebt over duurzame inzetbaarheid. Die motivatie geeft voldoening en energie. Tegelijkertijd zorgt het voor emotionele belasting die extra op kan lopen als de samenwerking onderling nog niet goed loopt of de handelingsvrijheid beperkt is. Dat is ook een van de redenen waarom duurzame inzetbaarheid hoog op de agenda staat in deze sector.’
Veranderende rol
Caroline: ‘De rol van een woondienst groeit steeds meer richting een maatschappelijke dienstverlener. Het werk en de kerntaken veranderen mee. Administratieve processen zijn veelal geautomatiseerd, evenals het toewijzingsproces. Die veranderingen betekenen ook een transitie in het personeelsbestand. Vroeger bestond een groot deel uit administratieve krachten die in het hoofdgebouw achter de computer werkten. Nu vervullen steeds meer medewerkers maatschappelijk ondersteunende functies en gaan zij naar buiten, de wijken in.’
Zelfsturende teams
Margreet: ‘Diverse organisaties waar wij advies uitbrachten, waren recent gestart met zelfsturende teams. Dit is voor hen een interessant organisatieprincipe omdat het medewerkers meer ruimte biedt om snel en actief in te spelen op wensen van de steeds mondigere huurder. De reacties binnen de zelfsturende teams waren positief en de werkdruk leek af te nemen. Tegelijkertijd nam het risico op het ontstaan van ‘eilandjes’ toe. Zelforganiserende teams richten zich namelijk vaak op eigen doelen en prestaties, waardoor er minder aandacht is voor de samenwerking met andere afdelingen. Ook zagen we dat afdelingen niet altijd gelijk op liepen in zo’n veranderproces. Terwijl het ene team al volop zelfsturend werkte, was de ondersteunende dienst daar nog niet op ingericht. Dat zorgt voor wrijving, verkeerde verwachtingen en juist voor extra werkdruk.’
Verandering vergt aandacht
Caroline: ‘Zo’n verandering naar zelfsturende teams kan zeker kansrijk zijn, maar het vergt begeleiding en ondersteuning. Het is een cultuurverandering waarvoor mensen specifieke competenties moeten ontwikkelen. Zoals zelfreflectie, veerkracht en handelingsvaardigheid. Maar ook aandacht voor de inhoud van het werk en werkprocessen zelf, is minstens zo belangrijk. In hoeverre heb je als medewerker bijvoorbeeld autonomie binnen je werk? En als er problemen zijn, heb je dan toegang tot oplossingen of de mogelijkheid om dit af te stemmen met anderen? Als een werkgever regie verlangt van een medewerker, dan staat daar ruimte voor inspraak en beschikking in tijd tegenover.’
Gemeenschappelijke uitdaging
Margreet: Bij SPDI zetten we in op een directe verbinding tussen de strategie van een organisatie en duurzame inzetbaarheid. Zo hebben we bij een van de corporaties de belangen van medewerkers en de strategie van de organisatie in één gemeenschappelijke uitdaging benoemd en vastgelegd. Met behulp van materialen van Fonds Leren en Ontwikkelen Wooncorporaties (FLOW) ging de organisatie aan de slag met die uitdagingen. Per afdeling werden effecten van de verwachte veranderingen benoemd tot op functieniveau. Op die manier werden mensen tijdig en grondig meegenomen in de ontwikkelingen en kansen voor de afdeling en voor hen persoonlijk. Een mooi voorbeeld van strategische personeelsplanning waarin organisatiedoelen en duurzame inzetbaarheid volledig met elkaar vervlochten zijn.’
Je hebt elkaar nodig
Caroline: ‘We benadrukken altijd dat duurzame inzetbaarheid meer is dan een gezonde leefstijl. Je kunt medewerkers een app geven om goed te slapen, maar als de werkprocessen niet soepel verlopen, loopt de werkdruk tóch elke dag weer op. Goede werkinrichting, gezamenlijke doelen formuleren en intensieve afstemming tussen werkgever en werknemers; het zijn al die aspecten samen die zorgen voor duurzame inzetbaarheid van medewerkers. En spreek met elkaar af wat goed werk inhoudt: welke kwaliteit streven we na met onze organisatie en in welk tempo willen we dat doen? Spreek verwachtingen uit, faciliteer medewerkers én steun elkaar. Werkgevers en werknemers moeten het samen doen; je hebt elkaar nodig. ‘
