‘Persona’s brengen duurzame inzetbaarheid tot leven’
Werken in de visdetailhandel betekent lange werkdagen en fysiek zwaar werk. Maar bovenal kenmerkt de sector zich door gepassioneerde vakmensen die helemaal op hun plek zitten in de vis. SPDI ging samen met Werkgeversvereniging VNV en vakbond CNV Vakmensen op zoek naar manieren om medewerkers in viswinkels en viskramen duurzaam aan het werk te houden. De persona’s die werden ontwikkeld bleken een schot in de roos, vertellen SPDI-adviseurs Jenny van Poortvliet en Linda Lokhoff. ‘Greet, Aad en Adri spreken tot de verbeelding.’
Jenny: ‘We weten dat mensen langer moeten werken, maar gaat dat wel lukken binnen de visdetailhandel? Dat was de centrale vraag en aanleiding om dit traject te starten. Want het werk van vismedewerkers is best zwaar. Het zijn lange dagen, je staat veel en moet veel tillen. En als je in een viskraam werkt, komen daar ook nog de weersomstandigheden en het vele reizen bij kijken. Lichtere werkzaamheden op kantoor gaan doen naarmate je ouder wordt bijvoorbeeld of bij fysieke klachten, zit er niet in. Gezond en lekker blijven werken, vraagt in deze sector daarom om specifieke interventies en een integrale blik.’
Ontwikkelingen
Linda: ‘Om een goed beeld te krijgen van de markt en de medewerkers, gingen onze adviseurs eerst in gesprek met ondernemers, de vakbond en medewerkers. Over toekomstige ontwikkelingen in de sector en wat er nodig is om gezond, bekwaam en gemotiveerd te kunnen werken. Het viel direct op opviel dat medewerkers veel waardering hebben voor het product. Ze werken graag met vis en hebben plezier in hun werk. Naast de bekende langdurige fysieke belasting die het vak met zich meebrengt, bleken viswinkels en kramen ook te maken met veranderingen in de markt en de klantvraag. Zo zijn er door de vele thuiswerkers op dit moment, veel meer klanten gedurende de hele dag. Dat betekent soms nóg langere werkdagen.’
Uiteenlopende behoeften
Jenny: ‘Ook werd duidelijk dat steeds meer jonge medewerkers behoeften hebben aan een betere werkprivébalans en ontwikkelperspectieven. Bij oudere medewerkers groeit de wens om werkzaamheden af te bouwen, door toenemende fysieke klachten. Die behoeften zijn logischerwijs uiteenlopend, ‘lekker werken’ betekent voor iedereen wat anders. Uiteindelijk werden de uiteenlopende behoeften vertaald naar drie persona’s: Greet (40-50 jaar), Aad (rond de 30) en Adri (60+). Ieder met zijn of haar eigen kenmerken én knelpunten op het gebied van duurzame inzetbaarheid. Het is eigenlijk een praktische vertaling van het onderzoek en advies naar de werkvloer. En dat was een schot in de roos. Greet, Aad en Adri spreken tot de verbeelding en alle betrokken medewerkers herkenden zich wel in een van de persona’s.’
Aan de slag
Linda: ‘Duurzaam werken is een breed begrip en voor veel medewerkers blijft het vaag en ver weg. Met persona’s vertalen we duurzaam werken naar de dagelijkse praktijk en naar ‘echte’ mensen. Medewerkers ontdekken daardoor wat duurzame inzetbaarheid kan betekenen voor hen als individu. Aan alle knelpunten per persona zijn gerichte en praktische interventies gekoppeld. Van minder uren per dag werken voor ‘Greet’, tot een leergang leidinggeven in de toekomst voor ‘Aad’. En voor ‘Adri’ is het wellicht wenselijk dat hij in staat wordt gesteld om vervroegd te stoppen met werk, mét financiële ondersteuning. Naast gerichte interventies, zijn ook inspiratiekaarten ontwikkeld met sectorbrede, toekomstbestendige oplossingen om gezond te blijven werken. Op deze manieren een brug slaan van advies naar concrete hulpmiddelen, geeft werkgevers en werknemers grip en motivatie om aan de slag te gaan met duurzame inzetbaarheid op de werkvloer.’
Dit is hét moment
Jenny: ‘We moeten met z’n allen langer werken, dat is bekend. Maar voor een groep oudere medewerkers in de vis eist de jarenlange fysieke belasting zijn tol en zij hebben zich niet kunnen voorbereiden op langer doorwerken. Om toch gezond het pensioen te halen, overwegen cao-partijen een zogenaamd generatiepact voor deze groep af te spreken. Daarmee kunnen oudere medewerkers geleidelijk aan minder werken met behoud van een deel van hun inkomen en voortzetting van pensioenopbouw. Voor de nieuwe generatie vakmensen in de visdetailhandel is nu juist hét moment om te investeren in de toekomst. Met passende oplossingen die bijdragen aan de ontwikkeling, gezondheid en bekwaamheid van individuele medewerkers. In combinatie met de passie voor het vak die alom vertegenwoordigd is in de visdetailhandel, biedt dit alle ingrediënten voor duurzaam werken in de vissector.’
Succesvol traject
SPDI blikt tevreden terug op het traject. Linda: ‘De persona’s zijn een succes, maar de kracht van dit traject zit ook echt in de samenwerking met de opdrachtgevers – werkgeversvereniging VNV en vakbond CNV Vakmensen. Samen hebben we een waardevolle brede blik en die is nodig om duurzame inzetbaarheid optimaal te integreren in de sector.’ Ook vanuit de opdrachtgevers klinkt een zeer positief geluid: ‘De aanpak van SPDI, hun deskundigheid, en de bevlogen inzet en betrokkenheid maken dit tot een succesvol traject. We kunnen vanuit deze basis mooie en waardevolle stappen maken richting duurzame inzetbaarheid binnen de visdetailhandel,’ aldus de vertegenwoordigers.
